Tentoonstelling: Passie voor vogels - Baanbrekend werk van amateurs begin 20e eeuw van groot belang voor
vogelonderzoek
Ongekende passie en vindingrijkheid van vroege vogelaars
25 september 2024. Te zien in ‘Passie voor vogels’ vanaf 29 september 2024 tot en met 28 september 2025.
Nog niet zo lang geleden was er van de vogels in ons land heel weinig bekend. We
wisten hooguit of ze schadelijk of nuttig waren. Dat is tegenwoordig bijna
onvoorstelbaar. Kijk eens naar de honderdduizenden mensen die deelnemen aan de
tuinvogeltelling. Of hoeveel vogelaars samenkomen bij een zeldzame vogel in een
verlaten polder. De tentoonstelling Passie voor Vogels laat zien hoe een handvol
vogelkenners hier op eigen kracht het verschil in wist te maken.
Het onderzoek naar vogels, beter bekend als de ornithologie, is in het begin van
de 20e eeuw verder gebracht dankzij het baanbrekende werk van amateurs.
Toegewijde vogelaars die in hun eigen tijd, en met hun eigen middelen,
veldonderzoek deden.
Frans Kooijmans achter zijn camera bij Flauwers Inlaag, 1937. (Privécollectie,
foto: Rykel ten Kate, Zierikzee).
De tentoonstelling 'Passie voor vogels' gaat over zeven van deze vroege
vogelaars. De portretten tonen hun passie, vindingrijkheid en vasthoudendheid
bij het ontdekken van wat vogels nu zo bijzonder maakt. In de speels vormgegeven
tentoonstelling wordt nog niet eerder getoond archiefmateriaal gecombineerd met
unieke objecten van de vogelaars zelf. Samen vertellen ze de geboorte van de
Nederlandse veldornithologie. Een tak van wetenschap die niet alleen gebaseerd
is op kennis, maar juist ook bol staat van de bijzondere passie die
vogelliefhebbers drijft. Wie eenmaal door een verrekijker naar vogels tuurt, is
voor altijd verkocht. Op deze wijze kan tegenwoordig iedereen bijdragen aan de
wetenschap.
Fragment met schets uit dagboek van Tom Lebret, 1937. (Collectie Regionaal
Archief Dordrecht, foto: Gerard Ouweneel).
De tentoonstelling is tot stand gekomen door een nauwe samenwerking van
Het Natuurhistorisch en de
Werkgroep Ornithologisch Erfgoed, die zich inzet om de
unieke archieven van vele vroege vogelaars veilig te stellen. De selectie van
vogelaars bestaat uit Tom Lebret, Willem Bierman, Frans Kooijmans, Simon de
Waard, Bernard van Dooren, Karel Bezemer en Huub Oome. Zij werkten verspreid
over heel Nederland ieder aan hun eigen specialisme.
Frank de Miranda, voorzitter Werkgroep Ornithologisch Erfgoed, is trots op deze
voorlopers van de vogelkunde: “Niet alleen hun bijdrage aan het in kaart brengen
van soorten is ongekend, maar juist ook de creativiteit, vindingrijkheid en het
geduld die deze vogelaars aan de dag legden om hun instrumenten zelf te
ontwikkelen, is heel bijzonder. Neem bijvoorbeeld de telelens van Frans
Kooijmans of de eierkistjes van Bernard van Dooren .”
Fotoalbum van Bernard van Dooren, met een fotoserie van het broedproces van
de Koekoek, 1936. (Brabant-Collectie, Tilburg University. Foto’s: Bernard van
Dooren).
Meike Moors, directeur a.i. Het Natuurhistorisch, is onder de indruk van hoe we
de werkwijze van deze vroege vogelaars nog steeds terugzien in het onderzoek van
professionals en bevlogen liefhebbers. “De beweging is veel breder geworden dan
deze aanvankelijke vogelaars, iedereen ongeacht leeftijd, achtergrond of
woonplaats kan bijdragen en doet dat ook. In het museum, bij de grote leden- en
vrijwilligersorganisaties, bij tellingen en door veelvuldig apps te gebruiken
die bijdragen om soorten en vindplaatsen vast te leggen.”
Meer informatie
De tentoonstelling ‘Passie voor vogels - over vroege vogelaars, vindingrijkheid
en veldonderzoek’ is van 29 september 2024 tot en met 28 september 2025 te zien
in Natuurhistorisch Museum Rotterdam.
Het Natuurhistorisch is een doodleuk en springlevend museum. Het smeedt een
tijdloze verbinding tussen verleden, heden en toekomst door de veelzijdigheid
van de natuur te presenteren in pakkende verhalen. Van de beroemde dode-dieren-met-een-verhaal
zoals de Domino-mus en de McFlurry-egel tot hedendaagse werken die kunst,
wetenschap en natuur verbinden, eeuwenoude fossielen uit de Nederlandse bodem,
natuur in de stad en de aardse biodiversiteit in al zijn verscheidenheid.
De Werkgroep Ornithologisch Erfgoed (onderdeel van Avifaunistische Kring
Nederland en Nederlandse Ornithologische Unie) is ontstaan uit zorg over het
mogelijk verdwijnen van de archieven van deze vogelaars. Die documentatie is
ongelooflijk waardevol, juist ook voor de huidige tijd en de vogelaars van nu.
Bron: Persbericht Natuurhistorische Museum Rotterdam 25
september 2024.
27 september 2024
| 
